• Minder vraag in de dure sector.
• Verlaging inkomen huishoudens.
• Het aantal huishoudens met een laag inkomen neemt toe.
• Banken zijn terughoudend met het verlenen van kredieten.
• NHG-normen worden naar beneden bijgesteld.
• Maatregelen van de Rijksoverheid beperken de mogelijkheid tot kredietverlening.

• Door demografische ontwikkelingen groeit het aantal huishoudens tot 2035-2040.
• De vraag naar woningen neemt weer toe.
• De huurmarkt wint weer aan populariteit.
• Hoewel er regionaal verschillen zijn, blijft er behoefte aan nieuwbouwwoningen.
• Behoefte aan goedkope woningen in de prijsklasse tot € 185.000 (v.o.n.).

• Regionaal samenwerken. De gemeente Gilze en Rijen maakt deel uit van het samenwerkingsverband Hart van Brabant. Hierin trachten de aangesloten gemeenten o.a. overprogrammering te beperken.
• Prioritering van projecten. Gemeente Gilze en Rijen heeft inmiddels locaties/projecten  benoemd voor de periode tot 2020 én daarna.
• Continueren van startersleningen.
• Aanpassing van het woningbouwprogramma door focus op de lagere en midden inkomensgroepen. Een voorbeeld hiervan is het nieuwe vastgestelde bestemmingsplan voor Vliegende Vennen Noord-Oost.
• Op kleine schaal (bijvoorbeeld 15 à 25 woningen) de bouw van starterswoningen stimuleren.
• Ketensamenwerking in de prijsklasse vanaf € 185.000 (v.o.n.) om te besparen op de proceskosten en stichtingskosten.

Voor de gemeente geldt het volgende kader:

• Structuurvisie.
• Structuurplannen voor de kernen Gilze en Rijen.
• Regionaal Woonbehoefteonderzoek Hart van Brabant 2014.
• Regionaal Woonkader met uitvoeringsagenda 2015 en volgende jaren.
• Toekomstvisie gemeente Gilze en Rijen 2025.
• Nota Grondbeleid.
• Notitie Grondexploitatie van de Commissie Besluit Begroting en Verantwoording (hierna: BBV).

• De Grondexploitatiewet legt bij planontwikkeling kostenverhaal op. De organisatie moet in haar aanpak en procedures zo zijn uitgerust dat de instrumenten die deze wet geeft juist en tijdig worden benut.
• In het kader van Wro en de grondexploitatiewet werken wij op dit moment aan een structuurvisie en de nota bovenwijkse voorzieningen.

• Wij informeren de raadscommissie Ruimte tweemaal per jaar  via de voortgangsrapportage “Woningbouwontwikkelingen”.
• Elke twee maanden informeren wij de raadscommissie Ruimte in de vorm van voortgangsrapportages van de relevante projecten.
• Elke maand informeren wij de raadscommissie Ruimte over de lopende woningbouwplannen en –aantallen. Dit is een cijfermatig overzicht.

In september 2012 heeft de gemeenteraad de Nota Grondbeleid vastgesteld. In deze nota komen met betrekking tot grondbeleid o.a. aan de orde:

• Doelstellingen.
• Beleidskader.
• Instrumentarium en strategieën.
• Financiële grondslagen.

Uitgangspunt volgens de nota is een actief grondbeleid. Het college is echter terughoudend met grondaankopen. Met de huidige mogelijkheden van kostenverhaal en sturing via bestemmingsplan en overeenkomst of grondexploitatieplan, dienen bij elke mogelijkheid van grondaankoop de risico’s en kosten goed in beeld gebracht te worden.
Indien marktpartijen het eigendom hebben, zal er meestal sprake zijn van faciliterend grondbeleid. Vanuit de grondexploitatiewet kan de gemeente sturen op de gewenste ontwikkeling.

Is de gemeente samen met andere partijen eigenaar, dan zal vaak gekozen worden voor een samenwerkingsvorm. Welke dat is, hangt af van wat partijen wensen, hoe de eigendomsverdeling is en welke ontwikkeling gewenst is.

De commissie BBV heeft de verslaggevingsregels rondom grondexploitaties te herzien. De aanleiding hiervoor zijn de afboekingen van gemeenten op grondposities, de aanbevelingen uit het rapport Vernieuwing BBV over transparantie en vergelijkbaarheid, en de Omgevingswet. Tevens speelt hier de vennootschapsbelastingplicht voor gemeenten. Het kan namelijk helpen in de fiscale discussie over de afbakening van de ondernemersactiviteit en de toe te rekenen kosten en opbrengsten.
Hieronder een samenvatting van de wijzigingen die vanaf 1 januari 2016 gelden:

• Richttermijn van 10 jaar voor de maximale duur van grondexploitaties. Hier kan alleen goed gemotiveerd (geautoriseerd door de raad en verantwoord in de jaarstukken) van worden afgeweken. Voor langer durende grondexploitaties moeten aanvullende beheersmaatregelen worden genomen. Een verplichte maatregel is bijvoorbeeld dat geen indexering mag worden toegepast voor opbrengsten later dan 10 jaar.
• Kostentoerekening aan bouwgronden in exploitatie sluiten aan bij Wro en Bro.
• De rente die wordt toegerekend aan grondexploitaties moet worden gebaseerd op de werkelijke rente over het vreemd vermogen.
• Opname van de uitgangspunten/parameters bij de waardering van de grondexploitaties als verplicht onderdeel van de jaarrekening, samen met de overige toelichtingen op de grondexploitaties (nu nog in de uitvoeringsinformatie).
• Afschaffing van de categorie NIEGG (niet in exploitatie genomen gronden) in het BBV. Zolang gronden nog niet gekwalificeerd worden als bouwgrond in exploitatie, staan deze op de balans onder de materiële vaste activa (MVA) als ‘strategische gronden’.
• Toerekenen van rente en andere kosten is niet langer toegestaan voor gronden die (nog) niet in exploitatie zijn genomen.
• Strategische gronden worden gewaardeerd op basis van verkrijgingsprijs of duurzaam lagere marktwaarde (onder de huidige bestemming). Dit is conform de bestaande waarderingsgrondslagen voor gronden en terreinen onder de MVA.
• De boekwaarde per m2 hoeft niet meer te worden toegelicht.

De effecten van voorgenomen BBV-wijzigingen vindt u in de jaarrekening.

Het weerstandsvermogen van de grondexploitatie bestaat uit de algemene reserve grondexploitatie en de bestemmingsreserves en dient ter dekking van onvoorzienbare risico’s.

Op basis van een periodieke risico-inventarisatie en -analyse verwachten wij dat in 2017 de reserves voldoende zijn om de risico’s te dekken. De raming van de stand van de algemene reserve en bestemmingsreserves van de grondexploitatie bedraagt op 31 december 2016 € 7,6 miljoen. Voor de risico-inventarisatie verwijzen wij naar de paragraaf Weerstandsvermogen en risicomanagement.

De gemeente Gilze en Rijen maakt onderdeel uit van de regio Hart van Brabant en heeft hierin ook een eigen taak, zoals het bieden van een variatie aan aantrekkelijke woonmilieus en het bijdragen aan een leefomgeving met rust, ruimte en groen. Voor de dorpen staat de ontwikkeling van kwaliteit voorop, zowel in sociaal als ruimtelijk opzicht. Naast de kwalitatieve opgave hebben we tevens een kwantitatieve opgave om woningen te bouwen volgens regionale afspraken. Deze afspraken hebben wij nader geconcretiseerd in de Woonvisie 2011 – 2021. Hierin hebben wij ons ambitieniveau vertaald in een aantal te ontwikkelen projecten. Voor een omschrijving van deze projecten verwijzen wij naar deze notitie.

De volgende projecten hebben wij in 2017 in exploitatie:

• Gilze Zuid.
• Centrumplan Gilze - parkdeel.
• Wendel Zuid te Gilze.
• De Nieuwe Erven te Molenschot.
• Eikenveld te Hulten.
• Bedrijventerrein Haansberg te Rijen.
• Bedrijvenpark Midden-Brabant Poort te Gilze.
• Vliegende Vennen Paarse Strook te Rijen.
• Vliegende Vennen Oostzijde Rotonde.
• Vliegende Vennen Noord-Oost te Rijen.
• Rijen Noord Oost.

De hieronder genoemde plannen hebben wij in 2017 in voorbereiding:

• Centrumplan Gilze - centrumdeel.
• Centrumplan Rijen.

Wanneer voor een complex op basis van de jaarlijks geactualiseerde exploitatieopzet een verlies op eindwaarde optreedt, dan treffen wij voor dit verlies een voorziening op basis van de contante waarde. Deze voorziening nemen wij niet op in het overzicht van reserves en voorzieningen, maar brengen wij in mindering op de boekwaarde van het desbetreffende complex.

Volgens de Nota Grondbeleid is uitgangspunt dat tussentijdse winstnemingen geschieden indien 75% van de opbrengsten en kosten zijn gerealiseerd. In 2017 verwachten wij geen tussentijdse winstnemingen.